Nazwa antykwariat pochodzi od łacińskiego słowa antiquarius, czyli osoba zajmująca się starożytnościami. Współcześnie nazwa odzwierciedla profil sklepu, ponieważ antykwariat w swojej ofercie handlowej posiada przedmioty, które mają nie tylko wartość materialną, ale także historyczną i estetyczną. Co można znaleźć w antykwariacie? Przede wszystkim stare, używane przedmioty głównie książki, ale większe antykwariaty sprzedają także meble, antyki, broń, obrazy, numizmaty czy wyroby artystyczne. Mniejsze, lokalne sklepy zajmują się głównie sprzedażą używanych książek np. podręczników szkolnych czy współczesnych wydawnictw.
Antykwariat może być sklepem tradycyjnym, stacjonarnym, ale coraz częściej te sklepy pojawiają się w bardziej nowoczesnej formie – sklepów wirtualnych. Jest to bardziej praktyczna forma, ponieważ kupujący może zaoszczędzić czas, który poświęci na szukanie konkretnego tytułu. Dodatkową zaletą takiej formy sprzedaży jest to, że bez potrzeby wychodzenia z domu można porównać np. ceny kilku antykwariatów jednocześnie.
Antykwariaty głównie te internetowe mogą być o różnym profilu to znaczy w zależności od oferowanego towaru mogą to być np. antykwariaty z grafiką, dominującym produktem mogą być meble antyki, pocztówki czy stare znaczki. Z tego względu zakupy przez Internet mogą być korzystniejsze, ponieważ wpisujemy szukaną frazę i wyszukiwarka znajduje interesujący nas przedmiot. Jednak wirtualne poszukiwania nie mają tego uroku, który gwarantuje nam zapach starego papieru i radości, jaką daje odnaleziony wśród sterty starych np. książek szukany tytuł.
Historia antykwariatów
Pierwsze antykwariaty pojawiły się w początkach XV wieku we Florencji, ale ich popularność przypada na przełom XVI i XVII wieku głównie we Włoszech i Holandii, a w wieku XVIII w Anglii i Francji. W Polsce zaczęto otwierać antykwariaty w okresie oświecenia, ale dopiero wiek XIX i XX to ich rozpowszechnienie na cały kraj. W drugiej połowie XX wieku w kraju handel antykami zmonopolizowało przedsiębiorstwo państwowe Desa – dzieła, sztuki i antyki. Powstało 3 kwietnia 1950 roku w wyniku zarządzenia Ministra Kultury i Sztuki. W roku 1991 decyzją tego samego ministerstwa została podzielona na dwa oddziały: warszawski, czyli centralny i krakowski. Taki układ trwał do lat 90, dopiero po tym czasie można było otwierać prywatne przedsiębiorstwa.
Bukiniści
Wspomnienia, pamiętniki, niszowe wydania komiksów, słowniki czy tomiki poetyckie można znaleźć nie tylko w antykwariatach, ale także u ulicznych antykwariuszy, którzy handlują starymi, używanymi książkami. Tacy antykwariusze zwani są także bukinistami. Nazwa bukiniści przywędrowała z nad Sekwany, ponieważ początkowo odnosiła się do paryskich handlarzy antykami. W Polsce taki rodzaj handlu nastąpił w końcówce lat 80 i w początkach 90. Był to moment, gdy trzeba było nadrobić braki na księgarskim rynku, ponieważ w oficjalnym obiegu setki tytułów było niedostępnych. Książki sprzedawano ze straganów na placach targowych. Później pojawiły się księgarnie i antykwariaty. Współcześnie bukinistów można spotkać w przejściach podziemnych dworców kolejowych czy autobusowych, np. we Wrocławiu, Krakowie.